କଏଦୀର ଭାବନା

ଶ୍ରୀ ମାଗୁଣି ଦାଶ

ନିଜ କଥା

୧୯୩୯ ମସିହା ଦ୍ଵିତୀୟ ମହା ସମର ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଯାଇଥାଏ । ଭାରତୀୟ ନେତାମାନଙ୍କ କଥାକୁ ଉପେକ୍ଷା କରି “ଭାରତ ମଧ୍ୟ ହବ୍ୟ ପାତ୍ରରେ ଘୃତ ଢାଳିବ “ବୋଲି ହଠାତ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧି ବଡ଼ଲାଟ ଲର୍ଡ ଲିନ୍‍ ଲିଥିଗୋ ଘୋଷଣା କଲେ । ଏଥିରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରଭୃତି ଭାରତର ନେତୃ ବୃନ୍ଦ ବିଶେଷ ବିଚଳିତ ଓ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ପଡ଼ିଲେ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ଅସହଯୋଗ କରିବା ଛଡ଼ା ଅନ୍ୟ ଉପାୟ ସେମାନେ ସ୍ଥିର କରି ପାରିଲେ ନାହିଁ-। ଯୁଦ୍ଧକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଚାର କରି ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ କରିବାକୁ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଗ୍ରହଣ କଲେ ।

ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କ୍ରମେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ସଜବାଜ ହୋଇ ରହିଲେ । ୧୯୪୦ ମସିହା ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଏକ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନର ସୂତ୍ରପାତ କଲେ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଯେଉଁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବେ କେବଳ ସେହି କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନେ ଯୁଦ୍ଧ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଧ୍ୱନିଦେଇ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କରି ଜେଲ ବରଣ କରିବେ ବୋଲି ସ୍ଥିର ହେଲା-।

ଲେଖକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅନୁମତି ପାଇ ୧୯୪୧ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୨୫ ତାରିଖରେ ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲା ଘୁମୁରସ୍ଥ ପଞ୍ଚଭୂତି ଠାରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କରି ଚାରି ମାସ ଆଶ୍ରମ କାରା ଦଣ୍ଡ ବରଣ କରିଥିଲା । ତାପରେ ୧୯୪୨ ଅଗଷ୍ଟ ୯ ତାରିଖରେ ହୋଇଥିବା ‘ଭାରତ ଛାଡ଼’ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇ ଲେଖକକୁ ପୁଣି ଛ’ମାସ ଆଶ୍ରମ କାରାଦଣ୍ଡ ଭୋଗ କରିବାକୁ ହୋଇଥିଲା ।

ଏଇ ଉଭୟ ଜେଲ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ କେତୋଟି କବିତା ଜେଲ ଭିତରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା । ସେଥିରୁ କେବଳ ବାରଟି କବିତା ଏହି ପୁସ୍ତିକାରେ ସନ୍ନିବେଶିତ ହୋଇ ଅଛି । ଜେଲରୁ କବିତା ଗୁଡ଼ିକ ଆଣିବା କମ୍‍ ଦୂରୁହ ବ୍ୟାପାର ନୁହେ । ଅତ୍ୟନ୍ତ କୌଶଳ ଓ ସତର୍କତା ସହିତ ଆଣିଥିବା କବିତାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଆଜି ଦୁଷ୍ଟ୍ରାପ୍ୟ ।

ମୋର ଯେଉଁ ବନ୍ଧୁମାନେ କବିତା ଗୁଡ଼ିକୁ ବହି ଆକାରରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା ପାଇଁ ମତେ ବାରମ୍ବାର ଅନୁରୋଧ କରି ଉତ୍ସାହିତ କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ମୁଁ ଚିର କୃତଜ୍ଞ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶ ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇଛି । କବିତା ଗୁଡ଼ିକ ଯେଉଁ ସମୟରେ ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ସେ ସମୟ, ଅବସ୍ଥା ଓ ଭାବର ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଛି । ଅତଏବ ସେଇ ସମୟକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖି କବିତା ଗୁଡ଼ିକ ପାଠ କରିବା ପାଇଁ ପାଠକମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ ।

ବିନୀତ

-ଲେଖକ–

☆☆☆

ଉତ୍ସର୍ଗ

ପୂଜନୀୟ ପିତା !

ତୁମର ଅଧମ ସନ୍ତାନକୁ ବେଶି ପାଠ ପଢ଼ାଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ ବୋଲି ସବୁବେଳେ ତୁମ ମନର ଦୁଃକ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲି । ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ସାମୟିକ ଛୁଟୀ ନେଇ ଘରକୁ ଯାଏ ତୁମର ଅନ୍ତର ସ୍ନେହ ଓ ବାତ୍ସଲ୍ୟ ମମତାରେ ପୂରିଉଠେ, ଗର୍ବ ଓ ଆନନ୍ଦର ଆତିଶଯ୍ୟରେ ମୋର ପ୍ରଶଂସା କରି ଲୋକକୁ କହିବା ମୁଁ ନିଜେ ଶୁଣିଛି ଏବଂ ନିଜେ ଶୁଣିଛି ଏବଂ ନିଜକୁ ଗୌରବାନ୍ୱିତ ମନେକରି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆତ୍ମ ସନ୍ତୋଷ ଲାଭକରିଛି ।

ମୋର ବଡ଼ ଇଚ୍ଛାଥିଲା ଏଇ ବହିଖଣ୍ଡିକ ତୁମରି ହସ୍ତରେ ଅର୍ପଣ କରି ମୋର ଜେଲ ଜୀବନର ସାର୍ଥକତା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଏହେ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପୂର୍ବରୁ ତୁମେ ଚାଲିଯାଇଛ ।

ସେଇ ସ୍ୱର୍ଗ ଧାମରେ ଥାଇ ଏ ଖଣ୍ଡିକ ଗ୍ରହଣ କଲେ ମୁଁ ନିଜକୁ କୃତାର୍ଥ ମନେ କରିବି ।

ଇତି

ତୁମର ଅଧମ ପୁତ୍ର

☆☆☆

ସୂଚିପତ୍ର

☆☆☆

ଜଣାଣ

☆☆☆

ଭଜନ

☆☆☆

ପ୍ରାର୍ଥନା

☆☆☆

ନ ହୁଅ ନିରାଶ

☆☆☆

ସ୍ଵାଧୀନ ପଥେ

☆☆☆

ଏଇ ମୋ ଓଡ଼ିଆ ଭାଇ

☆☆☆

ମୋର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ

ଲାଗିଛି ଭାରତେ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ଆଜି

ଶାନ୍ତି ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଯୁଧ୍ୟ ।।

ଅହିଂସା ଏହାର ମୂଳମନ୍ତ ଅଟେ

କେ କରିବ ପ୍ରତିରୋଧ ।।

ଦେବେ କେତେ ବୀର ଏହି ରଣେ ପ୍ରାଣ

ସ୍ମରି ଭାରତ ଜନନୀ

ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ ଏ ଜୀବନ ଦାନ

ଦେଖୁ ଏ ସାରା ଅବନୀ

କେତେଦିନ ଆଉ ପରାଧୀନ ହୋଇ

ପଡ଼ିରହିଥିବା ଭାଇ ।।

ବୀର ପ୍ରସବିନୀ ଭାରତ ମାତାର

ପରାକ୍ରମୀ ସୁତ ହୋଇ ।।

ଅତୀତ ଗୌରବ ଗଲାଣିତ ଚାଲି

(ଅଛି)କର୍ପୁର ବିହୀନ କନା ।

କନାଖଣ୍ଡି କିମ୍ପା ଛାଡ଼ିଦେବା ଭାଇ

(ହେବ)ଜାତିର ଗୌରବ ବାନା ।।

ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଆଜି ଡେଇଁଲେଣି ରଣେ

ଘର ଦ୍ଵାର ସବୁ ଛାଡ଼ି ।।

ଡେଇଁଛି ମୁଁ ମଧ୍ୟ ସେ ସ୍ଵାଧୀନ ଯୁଦ୍ଧେ

ସ୍ଵାଧୀନତା ମୋହେ ବୁଡ଼ି ।।

ଆସ ଆସ ସର୍ବେ ଭାଇ ଭଉଣିଏ

ବୀରଦର୍ପେ ମାଟି ଗର୍ବେ ।।

ଡେଇଁବା ଅନଳେ ସ୍ଵାଧୀନତା ପାଇଁ

ଧରା ଧରି ହୋଇ ସର୍ବେ ।।

ଯେ ଦିନ ଆସିଲି ସମର ଆଗକୁ

ବିଦାୟ ତୁମଠୁ ନେଇ ।।

ବିଜୟ ଟୀକା ହେ ଦେଇଥିଲ ପରା

ସହାନୁଭୂତି ଦେଖାଇ ।।

ଦ୍ଵାରେ ଦ୍ଵାରେ ପରା ପୂର୍ଣ୍ଣକୁମ୍ଭ ଥୋଇ

ଘିଅ ପ୍ରଦୀପ ଜଳାଇ ।।

ମା, ଭଉଣିଏ ହୁଳ ହୁଳି ଦେଇ

ଗ୍ରାମକୁ ଦେଲ କମ୍ପାଇ ।।

ଶଙ୍ଖ ବାଜୁଥିଲା, ବାଇଦ ବାଜିଲା

ଗାଁ ବୁଲାଇଲ ମତେ ।।

ଶହ ଶହ କରି ପୁଷ୍ପମାଲ୍ୟେ କିମ୍ପା

ମଣ୍ଡି ଦେଇଥିଲ ମତେ ।।

ବାଇଦ ବାଜିଲା ବେଳେ ଭାବୁଥାଏ

ରଣବାଦ୍ୟ ଏ ଅଟଇ ।।

ଅସ୍ତ୍ର ଶସ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ସେ ସିନା ଅଟଇ

ଶାନ୍ତି ଯୁଦ୍ଧ ଏ ଅଟଇ ।।

ଲୋଡ଼ା ନାହିଁ ଏଥିପାଇଁ ଧନ ବଳ

କିବା ରଥ, ଘୋଡ଼ା, ହାତୀ ।।

ସମୟ ପଡ଼ିଲେ ଦରକାର ହେବ

ପାତିବାକୁ ନିଜ ଛାତି

ଭାଇ ବନ୍ଧୁ କେତେ କାନ୍ଦିଥିଲେ ସତେ

ନୟନୁ ଲୁହ ଗଡ଼ାଇ ।।

ଭାବିଥିଲି ତାହା ଅଟେ ଏହି ଦେଶ

କଷ୍ଟ ଘୁଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ।।

ଲଢ଼ିବେ ମୋ ଭାଇ ବନ୍ଧୁ ସର୍ବେ ମିଳି

ଏକାଠି ପଦାରେ ରହି ।।

ଦେଶର ଦଶର ମଙ୍ଗଳ ହୋଇବ

ଦେଖିବେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଇ ।।

ଭୋଗିଥିଲେ ଏକ ଛୋଟିଆ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ

ମୋହର ଅଞ୍ଚଳ ଭାଇ ।।

ଘନ ଘନ ଦାବୀ ପ୍ରତିକାର କରି

ବଞ୍ଚିବେ ସୁବିଧା ପାଇ ।।

ଯେତେ କାମସବୁ ବାକି ରହିଅଛି

ହେବ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ତାହାର ।।

କୁଲିଗିରି କରି ଖଟି ଦିନ ରାତି

ପାଇବେ ମୁଠେ ଆହାର ।।

ରୁଣ୍ଡ ହୋଇଥିଲେ ଶହ ଶହ ଆସି

ଭାଇମାନେ କେତେ ଦୂରୁଁ ।।

ଆସିଥିଲେ କେତେ ନୟାଗଡ଼ ବାସୀ

ସ୍ନେହ ଦେଖାଇ ଆଗରୁ ।।

ଭରପୁର ହେଲେ ଜୟନାଦ କରି

କମ୍ପିଲା ଗାଁ ପଞ୍ଚଭୂତି ।।

ବସି ଶୁଣୁଥିଲେ ମୋ କହିବା କଥା

ପିଠିକୁ ଲଗାଇ ଛାତି

କହିଲି ମୁଁ ଯୁଦ୍ଧ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯେଣୁ

ଗିରଫ କଲେ ପୁଲିସ ।।

ଜୟ ଜୟ ଧ୍ୱନି ଉଛୁଳି ଉଠିଲ

ଭଜିଲା ସବୁ ନୀରସ ।।

ଆଣିଲେ ଶକଟେ ପୁଣି ପୁଣି ଗ୍ରାମ ବାଟେ

ପଞ୍ଚଭୂତି ଠାରୁ ମତେ ।।

ଘୋଟିଛି ଦେଖିଲି ସମସ୍ତଙ୍କ ମନେ

ବିଷାଦର ଛାୟା ସତେ ।।

ରାତ୍ରଟି ରଖାଇ ସକାଳୁ ଆଣିଲେ

ପୁଲିସ ମତେ ସଙ୍ଗରେ ।।

ନେଉଛନ୍ତି ଅବା ଯମଦୂତ ମାନେ

ଭାବିଲି ଏହା ମନରେ ।।

ଭେଟିଲି ବାଟରେ ପୂଜ୍ୟ ସଭାପତି

ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରତିହାରି ।।

ଅଶେଷ ଉତ୍ସାହ ଢାଲିଗଲେ ମତେ

ସବୁ କଥା ଶୁଣିସାରି ।।

ଶୁଣିଲି ତାଙ୍କଠୁ ବୀର ସୁବାସଜୀ

ହୋଇଛନ୍ତି ନିରୁଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।।

ଦେଶ ମାତ୍ତୃକାର ଉଦ୍ଧାର ପାଇଁରେ

ବାଛି ନେଲେ ନିଜ ବାଟ ।।

ଭାବୁଛି ଏଥର ଖୋଲିବକି ଆଖି

ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ।।

ମହତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅହିଂସା ସମର

(ତାଙ୍କୁ)କରିଦେବ ଛାରଖାର ।।

ବିଚାର ହୋଇଲା ରସଲ କୋଣ୍ଡାରେ

ହୋଇଲି ମୁଁ ଅପରାଧୀ ।।

ସେହି ଦୋଷ ପାଇଁ ଚାରିମାସ ଜେଲ

ଭୋଗିବି ମୁହିଁ ଅବଧି ।।

କାନରୁ କାନକୁ ଏ ଖବର ବେଗେ

ହେବ ଚୌଦିଗେ ପ୍ରଚାର ।।

ଦୁଃଖରେ ମଜିବେ କେତେ ଭାଇ ବନ୍ଧୁ

କର୍ଣ୍ଣେ ଶୁଣି ଏ ଖବର ।।

କରିଲକି ଦୁଃଖ ଭାଇ ବନ୍ଧୁ ମୋର

ଜଇଲ ଖବର ଶୁଣି ।।

ସ୍ଥାନ ଦିଅ କିମ୍ପା ଦୁଃଖକୁ ହୃଦୟେ

ଆଗୁ ଏହା ଥିଲ ଜାଣି

ଗଲାଣିତ ଚାଲି ଏକ ମାସକାଳ

ଆଉ ଅଛି ତିନି ମାସ ।।

କାଲିପରି ଯାଇ ତୁମ୍ଭ ସଙ୍ଗେ ଭାଇ

ହେବ ମୋ ଦେଖା ସାକ୍ଷାତ ।।

ଯୋଗ ଦେବି ତୁମ୍ଭ କାର୍ଯ୍ୟ ରେ ଆନନ୍ଦେ

ଦେଶ କାମ କରୁ ଅଛ

ଗରୀବ ମୂଲିଆ ଦିଓଳି ଦି ଢୋକ

ପାଇବାକୁ ଯା’ ଭାବୁଛ ।।

ଘର ଦ୍ଵାର ଭାର୍ଯ୍ୟା ସୁତ ଛାଡ଼ି ଆଜି

କେତେ ଭାଇ ବିଦେଶରେ ।।

ପର ମୂଲ ଲାଗି ଦୁଃଖ, କଷ୍ଟ ପଡ଼ି

ଢୋକେ ପିଇ ପ୍ରାଣ ଧରେ ।।

ଘର ପୋଡ଼ିଠାରୁ ନାହିଁ ବଡ଼ ଦୁଃଖ

ଭୋଗନ୍ତି ଅଞ୍ଚଳବାସୀ ।।

ଧ୍ଵଂସ ହୋଇ ଯାଏ ଆଖି ପଲକରେ

ଧନ ଜନ ଗୋପ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ।।

ଘର ପୋଡ଼ିଠାରୁ ନାହିଁ ବଡ଼ଦୁଃଖ

ପୁତ୍ର ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍ଗେ ସରି ।।

ସର୍ବସ୍ଵାନ୍ତ ହୋଇ ଭୋଗନ୍ତି ଏ ଦଶା

ହୁଅନ୍ତି ଦାଣ୍ଡ ଭିକାରୀ ।।

ବହୁଚିନ୍ତା କରି ହୋଇନାହିଁ ସ୍ଥିର

କିପରି ଯିବ ଏ ଦଶା ।।

ଗ୍ରୀଷମ ଆସିଲେ ମାଡ଼ିଆସେ ବେଗେ

ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ।।

ବିଶ୍ଵନାଥ ସେବା ସମିତି ଆମର

କରି ପ୍ରତିକାର ଚିନ୍ତା ।।

ଘୁଞ୍ଚାଇବ ନିଶ୍ଚେ ଗରିବଙ୍କ କଷ୍ଟ

ଅଗ୍ନି ଦେବଙ୍କ ଅହନ୍ତା ।।

ହୋଇଲେ ମୁକତ ଏ ବନ୍ଦୀ ଶାଳରୁ

ତୁମରି ସଙ୍ଗରେ ଭାଇ ।।

ମିଳିମିଶି ସବୁ କାମରେ ତୁମକୁ

ସାହାଯ୍ୟ କରିବି ଯାଇ ।।

ଡାକ ଥରେ ଭାଇ ଜଗତ ନାଥଙ୍କୁ

ଘୁଞ୍ଚାଇବେ ଆମ ଦୁଃଖ ।।

ହୋଇବା ସ୍ଵାଧୀନ ଯିବ ପରାଧୀନ

ଦେଶେ ବିରାଜିବ ସୁଖ ।।

(ଉତ୍କଳ ମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ବନ୍ଦୀର ଆତ୍ମକଥା ଅବଲମ୍ବନରେ ଲିଖିତ)

☆☆☆

ଜାଗରେ ଆଜି ଭାରତ ଜାତି

☆☆☆

ବାୟା ଯଦି ହୋଇବୁ ଭବେ

ବାୟା ଯଦି ହୋଇବୁ ଭବେ

ନର ଜନ୍ମ ଏକା ବରି ତୁ ଆଣ

ବୋଳିବାକୁ ସମସ୍ତ ମୋର

ଯାହା ଅଛି ଏହି ସଂସାର

ପାପ ପୂଣ୍ୟ କିଛି ବିଚାର ନ କରି

ଛାଡ଼ି ଧର୍ମ ଦେବୁ ଅଧର୍ମେ ମନ ।୧ ।

ଭାର୍ଯ୍ୟା, ପୁତ୍ର, ଦୁହିତା, ମାତା

ଭାଇ, ବନ୍ଧୁ, ଖୁତୁତା, ପିତା

କେଇ ଦିନ ପାଇଁ ତୁଛାଟାରେ ଭାଇ

ମୋର ମୋର ହେବେ ଲୋଭ କରିଣ ।୨ ।

ଜୀବଗଲେ ଛାଡ଼ି ତୋ କାୟା

ସବୁହୋଇ ଯିବେଟି ମାୟା

ଗୋଟି ଗୋଟି ସବୁ ପଛକୁ ଖସିବେ,

କେହି ସଙ୍ଗରେ ନଯିବେଟି ଜାଣ ।୩ ।

ଧନ ଦଉଲତ ଅର୍ଜିବା

ବିପଦକୁ ବରି ଆଣିବା

ସ୍ଥିର କରି ଦେଖ ଏହି ଦୁଇଟିରୁ,

କିଏ ବଡ ଆଉ କିଏ ସେ ସାନ ।୪ ।

ସାଥି ସବୁ ସମ୍ପଦେ ଏକା

ବିପଦେ କେ ନଦେବେ ଦେଖା,

କେଉଁ କଥାପାଇଁ ଏହି ଭବେ ଭାଇ

ତୁଛାରେ ହୋଇବୁ ନର ଜନମ ।୫ ।

ଆଜି ଯେହୁ ରାଜ ଆସନେ,

କଲି ଶେହୁ ଭିକାରୀ ପଣେ,

ବୁଲି ବାରଦ୍ଵାର ପେଟ ପୋଷିବାକୁ

ସାର ଛଟପଟ ହୋଇବା ପ୍ରାଣ ।୬ ।

ଦିନ ରାତି କେତେ ସରିବ

ଭାବି ତିଳେ କଷ୍ଟ ନ ଯିବ

ଶେଷେ ବାୟା ହୋଇ କାୟାକୁ ହଜାଇ,

ସବୁ ସାରିବାକୁ ଧାଇଁବ ପ୍ରାଣ ।୭ ।

ପ୍ରାଣ ବନ୍ଧୁ ଜଗତ ନାମ

ଭଜ ତାଙ୍କୁ ହେବୁ ମୁକତ

ସଂସାର ସାଗର ବଡ଼ ଭୟଙ୍କର

ତରିବା ଏଥିରୁ ବଡ଼ କଠିନ ।୮ ।

☆☆☆

ଗୋପବନ୍ଧୁ ସ୍ମୃତି

କାହିଁ ଯାଇ ସ୍ଵର୍ଗେ ରହି

ବରକି ସୁଦୃଷ୍ଟି ଉତ୍କଳ ଭୂଇଁ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

କାଙ୍ଗାଳ ଓଡ଼ିଆ ପାଇଁ ।୧ ।

ଖରା ବର୍ଷା ଶୀତ ସହି

ଖଟି ଦିନ ରାତି ଭାଇଙ୍କ ପାଇଁ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଖିଆପିଆ ଜଳାଞ୍ଜଳି ଦେଇ ।୨ ।

ଗଲାଣି ପୂର୍ବ ବିଭବ

ଗାଇ ବସିଲେ ଯା ଶେଷ ନୋହିବ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଗାଇ ଲୁହ ଆଖିରୁ ଝରିବ ।୩ ।

ଘଣ୍ଟା ନ ଶୁଭେ ମନ୍ଦିର

ଘଟ ଯାଇ ରହିଅଛି ଶରୀର ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଘଡ଼ି ଗଡ଼େ ଘୃତ ବିହୀନର ।୪ ।

ଉତ୍କଳର ଘରେ ଘରେ

ଉଡ଼ିଲା ଜାତୀୟ ଧ୍ଵଜା ଗର୍ବରେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଉଠେ ତବ ନାମ ପ୍ରଥମରେ ।୫ ।

ଚନ୍ଦ୍ର ଉତ୍କଳାକାଶରେ

ଚାଲି ଗଲ କରି ସବୁ ଅନ୍ଧାର ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଚକ୍ଷୁ ପଲକ ମାତର ।୬ ।

ଛିନ୍ନଭିନ୍ନା ମାତା ହିତେ

ଛାଡ଼ି ସର୍ବ ସୁଖ ଲଢ଼ିଲ କେତେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଛାଡ଼ିଗଲ ନ ଦେଖି ତା ନେତ୍ରେ ।୭ ।

ଜଡ଼ ଉତ୍କଳ ଭୂଇଁରେ

ଜମାଟ ନ ଥିଲା ଭାଇ ଭାଇରେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଜାଗିଅଛି ତୁମ୍ଭ ପ୍ରଭାବରେ ।୮ ।

ଝରୁଛି ନେତ୍ରୁ ଲୋତକ

ଝୁରି ଭାବି ତୁମ୍ଭ କାର୍ଯ୍ୟ କଳାପ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଝିମିଟରେ ଯିବକି ଏ ଦୁଃଖ ।୯ ।

ନଥିଲେ ଉତ୍କଳେ କେହି

ନୂଆମନ୍ତ୍ର ତୁମ୍ଭେ ଦେଲ ମିଶାଇ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ନିରାଶ୍ରୟେ ଆଶ୍ରା ଦେଲ କହି ।୧୦ ।

ଟଳିବ କେବେ ସରକାର

ଟାଣ ପଣ କେବେ ଭାଙ୍ଗିବ ତା’ର ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଟେକ ରହିବ ଏ ଭାରତର ।୧୧।

ଠାଉକିଆ ଚୋର ପରି

ଠକ ପ୍ରବଞ୍ଚକ ଅଛନ୍ତି ଘେରି ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଠକି କଷ୍ଟାର୍ଜିତ ନ୍ୟନ୍ତି ମାରି ।୧୨ ।

ଡଙ୍ଗା ମଝି ଦରିଆରେ

ଡେରି ନ ହୋଇବ ଆଉ ଏଥିରେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ

ଡାକି ଗାନ୍ଧୀ କହିଲେଣି ବାରେ ।୧୩ ।

ଡକା ବାଜେ ବୀର ମତେ

ଢାଳିବ କେ ରକ୍ତ ଜନନୀ ହିତେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଢାଳେ ଧାଇଁଆସ ବୀର ଯେତେ ।୧୪ ।

ଅହିଂସା ଅସହଯୋଗେ

ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ି ଆଜି ଉତ୍କଳ ଜାଗେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଅବଶ ତୁମ୍ଭ ପ୍ରଭାବେ ।୧୫ ।

ତରୀ କିଏ ନେବ ବାହି

ତାରିବ ସଙ୍କଟୁ ଉତ୍କଳ ଭାଇ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ତୁମ୍ଭେ ଗଲ ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧ୍ୟାନ ହୋଇ ।୧୬ ।

ଥକ୍କା ହୋଇ ସର୍ବେ ବସି

ଥିର ଦୃଷ୍ଟି ତୁମ୍ଭ ଚିତ୍ରେ ନିବେଶି ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଥୟ ଧରି ହୁଅନ୍ତି ଆଶ୍ଵାସି ।୧୭।

ଦୁଃଖୀର ଦେଖିଲେ ଦୁଃଖ

ଦଣ୍ଡେ ସ୍ଥିର ନୋହି ତେଜିବ ସୁଖ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଦେବ ଦଶ ବାରେ ମାଗି ଭିକ ।୧୮ ।

ଧରି ହସ୍ତେ ଭିକ୍ଷା ଝୁଲି

ଧୀରେ ଗ୍ରାମେ ଗ୍ରାମେ କେ ଯିବ ବୁଲି ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଧରମ ଛତର ଖୋଲି ।୧୯।

ନିରନ୍ନ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ

ନୀର ଢାଲୁଛନ୍ତି ନୀରବେ ବସି ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ନଦେଖିଲ ଥରେ ଏବେ ଆସି ।୨୦ ।

ପରିଶ୍ରମ ଯାହା କରୁ

ପର ଆସି ନିଏ ତାହା ଆଗରୁ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ପେଟେ ପାଣିଭରି ଦିନ ସରୁ ।୨୧ ।

ଫିଟିବ କେବେ ବନ୍ଧନ

ଫୁଲିବ ଆନନ୍ଦେ ଭାଇଙ୍କ ପ୍ରାଣ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଫେରିବକି ପୂରୁବ ସମ୍ମାନ ।୨୨ ।

ବନ୍ୟା ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ଦାଉ

ବକ୍ଷପାତି କେତେ ସହିବୁ ଆଉ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ବଢ଼ି ମାଡ଼ିଆସେ ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ ।୨୩ ।

ଭାସିଯାଏ ଘର ଦ୍ଵାର

ଭାର୍ଯ୍ୟା ପୁତ୍ର କନ୍ୟା ବନ୍ଧୁ ସୋଦର ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଭାଳୁ ଆଶ୍ରା କର ତରୁବର ।୨୪ ।

ମହା ମାନବଙ୍କୁ ଆଣି

ମୁତ୍ୟୁମୁଖୀ ଓଡିଶାର କାହାଣୀ, ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ମର୍ମେ ମର୍ମେ କେ ଯିବ ବଖାଣି ।୨୫।

ଯଶ ରଖି ମହୀତଳ

ଯିବ ବୋଲି ଚାଲି ତେଜି ଉତ୍କଳ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଜାଣିଥିଲା କିଏ ତୁମ୍ଭ ଖେଳ ।୨୬ ।

ରଖି ତୁମ୍ଭ ଚିତ୍ର ଆଗେ

ରଚି ନାନା ପୂଜା ଉତ୍କଳ ମାଗେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ରଖ ଓଡ଼ିଆ ଟେକ ସରାଗେ ।୨୭ ।

ଲକ୍ଷ୍ମୀପୁତ୍ର ଓଡ଼ିଶାର

ଲୋଟୁ ଏ ମସ୍ତକ ତୁମ୍ଭ ପୟରେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହୁ ତୁମ୍ଭରି ପଥର ।୨୮ ।

ବାର୍ଷିକ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦିବସେ

କବି ଆତ୍ମକଥା ଗାଇ ବିରସେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ବନ୍ଦୁଥିବୁ ସାଜି ଦେବ ବେଶେ ।୨୯ ।

ଶିଶୁ ଆଜି ଓଡ଼ିଶାର

ଶାନ୍ତି ଯୁଦ୍ଧେ ବଳି ଦିଏ ଶରୀର ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଶଙ୍କା ତେଜି ସାଜି ବୀର ।୩୦।

ଶୋଇଥିଲା ଏ ଓଡ଼ିଶା

ସତେକି ତେଜିଲା ନିଦ୍ରା ସହସା ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ସାରି ସକଳ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ।୩୧ ।

ଷଡ଼ ନବମ ବରଷେ

ଷୋଡ଼ଶୋପଚାରେ ପୂଜ ହରଷେ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ଷଷ୍ଠ ଘଟିକା ଦିବସେ ।୩୨।

ହୋଇଲେ ପୂରୁବ ମେଳ

ହସିବ ଆନନ୍ଦେ ମାଟି ଉତ୍କଳ ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

ହେବ ଶତ୍ରୁ ସର୍ବଶେ ନିର୍ମୂଳ ।୩୩।

କ୍ଷମାସାଗର ଶ୍ରୀହରି

ଖଣ୍ଡିବେ ସକଳ ଦୁଃଖ ଆମ୍ଭରି ହେ ଗୋପବନ୍ଧୁ !

କ୍ଷୟ ନୋହିବ ଯଶ ତୁମ୍ଭରି ।୩୪।

☆☆☆

କୃଷକ ଭାଇ

କହୁଛି ତୋ ହିତ ପାଇଁ

କାନ ଡେରି ଥରେ ଶୁଣିବୁ ଭାଇ,କୃଷକ ଭାଇ

କଷ୍ଟ ତୋ ଯିବ ଉଭେଇ ।୧ ।

ଖରା, ବର୍ଷା,ଶୀତ ସହି

ଖଟୁ ଦିନରାତି ତୁ କାହା ପାଇଁ, କୃଷକ ଭାଇ

କ୍ଷଣେ ଅବସର ନାହିଁ ।୨।

ଗୋଟି ଗୋଟି କରି ତୋର

ଗଣି ହେଉଅଛି ସମସ୍ତ ହାଡ଼,କୃଷକ ଭାଇ

ଗୋଡ଼ କାଢ଼ିବାକୁ ନାହିଁ ବଳ ।୩।

ଘରେ ଯା ସାଇତି ରଖୁ

ଘେନିଯାଏ ଦିନେ ଧନୀ ତାହାକୁ,କୃଷକ ଭାଇ

ଘାଣ୍ଟି ଚକଟି ତୋ ହୃଦୟକୁ ।୪ ।

ଉଡ଼ିଲାଣି ଦେଖ ଧ୍ଵଜା

ଉଚ୍ଚେ ବାଜିଲାଣି ଜାତୀୟ ବଜା,କୃଷକ ଭାଇ

ଉଠି ଆସ ଦେହ କରି ତାଜା ।୫।

ଚାହିଁ ଆଉ କେତେ ଦିନ

ଚକ୍ଷୁ ବୁଜି ରହିଥିବୁ ମଉନ,କୃଷକ ଭାଇ

ଚାହୁଁ ଚାହୁଁ ଚାଲିଯାଏ ଦିନ ।୬ ।

ଛାଡି ତୁ ସକଳ ଆଶା

ଛିଡ଼ାହୁଅ ଆସି କରି ଭରସା,କୃଷକ ଭାଇ

ଛଟକରେ ଯିବ ତୋ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ।୭ ।

ଜମିର ମାଲିକ ତୁହି

ଜମିଦାର କିମ୍ପା ଫଳ ନିଅଇ,କୃଷକ ଭାଇ

ଜାଣି ରହୁ ତୁନିତାନୀ ହୋଇ ।୮।

ଝୁରି ଝୁରି ପାଉ ଦୁଃଖ

ଝର ଝର ଝରେ ନେତ୍ରୁ ଲୋତକ,କୃଷକ ଭାଇ

ଝାଉଁଳିପଡ଼େ ତୋ ମୁଖ ।୯।

ନାହିଁ କେ ହେବ ତୋ ସାହା

ନକହିବେ ଦୁଃଖେ ପଦେ କେ ଆହା,କୃଷକ ଭାଇ

ନିଜେ ଦୃଢ଼କର ନିଜ ବାହା ।୧୦ ।

ଟିକିଏ କଥାକୁ ଭାଇ

ଟାଣିଟୁଣି କେତେ ଦେବେ ସେ କହି,କୃଷକ ଭାଇ

ଟେକ ରଖ ନ୍ୟାୟ ବାଟେ ଯାଇ ।୧୧।

ଠକ, ଧନୀ, ସାହୁକାର

ଠକି ଭଣ୍ଡି ସବୁ ଖାଇଲେ ତୋର,କୃଷକ ଭାଇ

ଠିଆହେଲୁ ତୁ ବାର ଦୁଆର ।୧୨।

ଡରନା କାହାକୁ ତୁହି

ଡରିଲେ ତୁ ଆଉ ବଞ୍ଚିବୁ ନାହିଁ,କୃଷକ ଭାଇ

ଡୁବିଯିବ ଡଙ୍ଗା ମଝି ନଈ ।୧୩।

ଢାଳି ତୁ ଦିଅ ରକତ

ଢାଳେ ତୋର ଯଶ ହେବ ବିଖ୍ୟାତ,କୃଷକ ଭାଇ

ଢଳି ଶୋଷକ ହେବେ ନିପାତ ।୧୪।

ଅରଟ ଚଳାଅ ଭାଇ

ଅନ୍ନ ବସ୍ତ୍ର କଷ୍ଟ ଦିଅ ତୁଟାଇ,କୃଷକ ଭାଇ

ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ତୁ ନହୁଅ ବାଇ ।୧୫।

ତିଆରି କରୁ କୋରଡ଼ା

ତୋହ ପାଇଁ ଦିନେ ହୁଏ ତା ଲୋଡ଼ା,କୃଷକ ଭାଇ

ତୋର ପିଠିରୁ କାଢ଼େ ଚମଡ଼ା ।୧୬।

ଥକ୍କା ହୋଇ ଚାହିଁ ବସି

ଥିଲେ ଥୁଆ ଖାଦ୍ୟ ନେବ କେ ଆସି,କୃଷକ ଭାଇ

ଥିବ ତୋ ଭୟ ତତେ ଗରାସି ।୧୭।

ଦାଉ ସାଧିବାକୁ କେତେ

ଦେଖ ବସିଥାନ୍ତି ନ ଦିଶେ ତୋତେ,କୃଷକ ଭାଇ

ଦୟା ଦେଖାଇଣ ଚିତ୍ତେ ।୧୮ ।

ଧରି ତୁ ସ୍ଵାଧୀନ ବାଟ

ଧୀରେ ଧୀରେ ଚାଲ ନୋହି ଊଚ୍ଚାଟ,କୃଷକ ଭାଇ

ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ କହିବ ଜଗତ ।୧୯ ।

ନିରାଶେ ବସିଲେ ତୁହି,

ନ ଦେବ କେ ଆଣି ପେଟେ ପୂରାଇ,କୃଷକ ଭାଇ

ନିନ୍ଦା ସିନା ସାର ସାରହେବ ଭାଇ ।୨୦ ।

ପେଟପୂରା ଦୁଇ ଓଳି

ପାଇବାକୁ ସଦା ହେଉଛୁ ଭାଳି କୃଷକ ଭାଇ

ପର ଘରେ ଦେଇ ସବୁ ଢାଳି ।୨୧।

ଫଟା କପାଳ ତୋହର

ଫାଟି ନ ଯାଇ ରହିଛି ଶରୀର କୃଷକ ଭାଇ

ଫେରି ନ ଆସେ ସୁଖ ତୋହର ।୨୨।

ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ଆସେ ଧାଇଁ

ବୁଣିବାକୁ ଅର୍ଥ ବାଟଟି ସେହି, କୃଷକ ଭାଇ

ବିନା ମେଘେ କୁଳିଶ ପଡ଼ଇ ।୨୩।

ଭଗାରି ତୁ ସବୁଙ୍କର

ଭଣ୍ଡା ଭଣ୍ଡି ସବୁ ଖାଆନ୍ତି ତୋର, କୃଷକ ଭାଇ

ଭାଳୁ ବସି ମୁଣ୍ଡେ ଦେଇ କର ।୨୪ ।

ମାଛି ମଶା ପରି ଭାଇ

ମରନ୍ତି ତୋ ଜାତି କେ ଭାଳେ ନାହିଁ, କୃଷକ ଭାଇ

ମଶାଣିରେ ଆଉ ଥାନ ନାହିଁ ।୨୫।

ଯୁବତୀ ଝିଅକୁ ତୋର

ଯଉବନ ନୁହେ ବର୍ଷ ଅଠର, କୃଷକ ଭାଇ

ଯେଣୁ ଚିର ଅନାହାର ।୨୬।

ରଜା, ଧନୀ, ଜମିଦାର

ରକ୍ତ ମାଂସ ସବୁ ଶୋଷିଲେ ତୋର, କୃଷକ ଭାଇ

ରହିଛି ଖାଲି ଶରୀର ।୨୭।

ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ତୋର ଭାଇ

ଲୋଟି ପଡ଼ୁଛନ୍ତି ଖାଦ୍ୟ ନ ପାଇ, କୃଷକ ଭାଇ

ଲୁହ ଯାଏ ନେତ୍ରୁ ବହି ।୨୮ ।

ବନ୍ୟା ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ତୋହର

ବଳ ତେଜ ସବୁ କଲାଣି ଜୁର, କୃଷକ ଭାଇ

ବଇରି ତୁ ସବୁଙ୍କର ।୨୯।

ଶତ୍ରୁକୁ ସାଧିବା ପାଇଁ

ଶରୀରରେ ନବ ବଳ ସଞ୍ଚାଇ, କୃଷକ ଭାଇ

ଶଙ୍କା ତେଜି ଆସ ଧାଇଁ । ୩୦।

ସାହୁକାର, ସରକାର

ସଂହାରିବା ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପ କର, କୃଷକ ଭାଇ

ସ୍ଵରାଜ୍ୟ ହେବ ସତ୍ଵର ।୩୧ ।

ଷଣ୍ଢ ତୁ ତୋହରି ଦେଶେ

ଶଶା ପରି କିମ୍ପା ଲୁଚିଛୁ ଗାତେ, କୃଷକ ଭାଇ

ସର୍ବ ଶକ୍ତି ଆଣ ଚିତ୍ତେ ।୩୨।

ହସି ହସି ଦେଲେ ପ୍ରାଣ

ହୋଇବୁ ଜଗତେ ଚିର ସ୍ମରଣ, କୃଷକ ଭାଇ

ହେଳା ନ କରି ଆସ ବହନ ।୩୩ ।

କ୍ଷଣେ ତୁ ନୋହି ଅଳସ

କ୍ଷତ୍ରିୟ ପରାଏ ଦେଖା ସାହସ, କୃଷକ ଭାଇ

କ୍ଷୟ ନୋହିବ ତୋ ଯଶ ।୩୪।

☆☆☆

ଚାଷୀ ଭାଇ

ଚାଷୀ ମଜୁରିଆ ଭାଇ

ଜାଗିବୁକି ଥରେ ତୋ ଦେଶ ପାଇଁ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଆଉ କେତେ ଦିନ ଥିବୁ ଶୋଇ ।୧ ।

ଖରା ବର୍ଷା ଶୀତ ସହି

ମୁଣ୍ଡର ଝାଳକୁ ତୁଣ୍ଡେ ପୂରାଇ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଏତେ କଷ୍ଟ ସହୁ କାହାପାଇଁ ।୨।

ତୋହର ରକତ ପିଇ

ଜମିଦାର ଆଜି ମୋଟା ଦିଶଇ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ରହେ ଛ’ତାଲା କୋଠା ବନାଇ ।୩।

ଦେହେ ନହିଁ ଖଣ୍ଡେ କନା

ପେଟକୁ ତୋହର ନ ମିଳେ ଦାନା ହେ ଚାଷୀଭାଇ

ସହୁ କା’ପାଇଁ ଏତେ ଗଞ୍ଜନା ।୪।

ଯାହା ତୁ ଆଦାୟ କରୁ

ପିତା କି ମଧୁର ଚାଖି ନ ପାରୁ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ନୀତି ଭୋକ ଉପବାସେ ମରୁ ।୫।

ଘରେ ଯା ସାଇତି ରଖୁ

ଦିନେ ସାହୁକାର ନିଏ ତାହାକୁ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ନାହିଁ ତୋ ଦୁଃଖ କେ ଶୁଣିବାକୁ ।୬।

ତୋହରି ଧନରେ ରାଜା

ଖାଇ ପିଇ ଆଜି ମାରନ୍ତି ମଜା ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ବଜାଇ ଗୌରବ ବାଜା ।୭।

ଅନ୍ୟାୟ ରାଜତ୍ଵ ଭାଇ

ପୃଥିବୀରେ ଆଉ ରହିବ ନାହିଁ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

କର ନ୍ୟାୟ ରାସ୍ତାକୁ ସଫାଇ ।୮।

ନ ପୋଷ ଏ ଜମିଦାର

ରାଜା ସାହୁକାର ଧନୀ -ସର୍କାର ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଲିଭି ଯାଉ ଏ ନାମ ସତ୍ଵର ।୯।

ତୋହରି ବାଟକୁ ତୁହି

ଖୋଲିବାକୁ ହେଲେ ଚଞ୍ଚଲ ଭାଇ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଶୀଘ୍ର ପାଇବୁ ଏଥିରୁ ତ୍ରାହି ।୧୦।

କାତି, କୁରାଢ଼ି, ଲଙ୍ଗଳ

ଦାଆ, କାଙ୍କ, କୋଡ଼ି, ମୋଇ, କୋରଳ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ସାର କର ଏ ତୋର ସମ୍ବଳ ।୧୧।

କଚିରି ବୋଲି ତୁଣ୍ଡରେ

ନ ଧର ଲାଗିବ ପାପ ମୁଣ୍ଡରେ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଗାର କରି ରଖ ହୃଦୟରେ ।୧୫।

ଏ ସବୁ ପାଳିଲେ ତୁହି

ସ୍ଵାଧୀନ ହୋଇବୁ ଅଚିରେ ଭାଇ ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଦୁଃଖ ତୋ ଯିବ ଉଭେଇ ।୧୬।

କର ଭୂମି ଭଲ ଚାଷ

ମେଣ୍ଟିବ ତୋହର ସକଳ ଆଶା ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଧ୍ୟାନ କର ସଦା ପରମେଶ ।୧୨।

ନ ଦିଅ କାହାକୁ କର

ତୋର ଶ୍ରମ ଫଳ ତୁ ଭୋଗକର ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଧ୍ଵଂସ ହେଉ ଏ ଧନୀ ସରକାର ।୧୩।

ଗ୍ରାମେ ପଞ୍ଚାୟତ ଗଢ଼ି

ନ୍ୟାୟ, ଅନ୍ୟାୟ କୁ ସେଥିରେ ବାଢ଼ି ହେ ଚାଷୀ ଭାଇ

ଅନ୍ୟାୟକୁ ଦିଅ ତଡ଼ି ।୧୪।